Je kunt tekst op je scherm selecteren om ze hardop te laten voorlezen
De digitale dermatosis – De onbedoelde invloed van sociale media op de huidverzorging bij pre-adolescenten
Samenvatting
Social media platforms, met name TikTok, Instagram en Snapchat, zijn alomtegenwoordige bronnen van informatie en invloed geworden, en dringen steeds verder door in de wereld van huidverzorging en cosmetische behandelingen. Hoewel deze platforms ruimte bieden voor het verkennen van schoonheidsidealen, hebben ze een groeiende impact op pre-adolescente kinderen — een groep met een zich nog ontwikkelende huid en een kwetsbare, beïnvloedbare geest. Dit overzicht brengt recente bevindingen samen om de mechanismen van sociale media-invloed, de opkomende trends onder pre-adolescenten en de bijbehorende risico’s te verduidelijken.
Uit gegevens blijkt dat kinderen van slechts zeven jaar al complexe en dure huidverzorgingsroutines volgen die ze online hebben gezien, vaak met actieve ingrediënten die ongeschikt zijn voor hun leeftijd. Deze praktijken leiden tot een toename van irritatieve contactdermatitis, allergische reacties en verhoogde gevoeligheid voor zonlicht, terwijl ze tegelijkertijd onrealistische schoonheidsnormen in stand houden. Zorgverleners, in het bijzonder dermatologen, moeten deze digitale trends begrijpen om ouders en pre-adolescenten effectief voor te lichten over passende huidverzorging en mogelijke schade te helpen voorkomen.
Auteur: Ramon Grimalt, Associated Professor, Universitat Internacional de Catalunya (Spanje)
Inleiding: het digitale landschap van huidverzorging
Het afgelopen decennium heeft een ongekende toename in het gebruik van sociale media laten zien, wat diepgaande gevolgen heeft voor de manier waarop mensen — inclusief kinderen en adolescenten — omgaan met informatie en schoonheidsidealen waarnemen. Platforms zoals TikTok, Instagram en Snapchat, met hun visueel gerichte inhoud en algoritmisch samengestelde feeds, zijn onbedoeld uitgegroeid tot krachtige beïnvloeders van trends, waaronder die op het gebied van huidverzorging en cosmetische ingrepen.
Traditioneel waren huidverzorgingsroutines voor jongeren relatief eenvoudig en gericht op basishygiëne. Tegenwoordig is echter een nieuw fenomeen ontstaan, vaak aangeduid als de “pre-adolescente huidverzorgingspandemie,” waarbij virale video’s complexe, meerstapsroutines promoten. Deze verschuiving roept zorgen op binnen de pediatrische en dermatologische gemeenschappen, en leidt tot een kritische beschouwing van de rol die sociale media spelen in het beïnvloeden van huidverzorgingsgewoonten bij deze gevoelige en beïnvloedbare doelgroep.
De aantrekkingskracht en toegankelijkheid van huidverzorging via sociale media
De aantrekkingskracht van sociale media schuilt in de constante stroom van boeiende, visueel aantrekkelijke content. Voor pre-adolescenten uit zich dit vaak in “Get Ready With Me” (GRWM)-video’s of productreviews, waarin geavanceerde huidverzorgingsroutines worden getoond. Uit onderzoek blijkt dat deze video’s miljoenen keren worden bekeken, en dat sommige content creators zelf nog maar 7 jaar oud zijn. De voortdurende blootstelling aan zulke inhoud normaliseert complexe routines en het gebruik van talloze producten, waardoor de indruk ontstaat dat dit noodzakelijk is voor een gezonde of aantrekkelijke huid.
De laagdrempeligheid van deze platforms zorgt ervoor dat jonge gebruikers trends volgen zonder de traditionele filters van ouderlijk toezicht of professioneel advies. Daarnaast dragen zogeheten “beauty filters” op platforms als Snapchat — die gezichtskenmerken direct veranderen en oneffenheden verbergen — bij aan onrealistische verwachtingen over het uiterlijk van de huid. Dit kan de wens aanwakkeren om deze digitale “perfectie” ook in het echte leven na te streven. Onderzoek laat zelfs zien dat sommige jongeren bereid zijn cosmetische ingrepen te ondergaan, waarbij sociale media een belangrijke bron van invloed vormen.
De “pre-adolescente huidverzorgingspandemie”: trends en kosten
Recent onderzoek werpt licht op de verontrustende details van huidverzorgingstrends onder pre-adolescenten. Een systematische analyse van TikTok-video’s met huidverzorgingsroutines van content creators tussen 7 en 18 jaar onthulde meerdere zorgwekkende patronen:
Uitgebreid Productgebruik: Kinderen gebruiken gemiddeld zes huidverzorgingsproducten per routine, met uitschieters tot meer dan twaalf. Naast de aanbevolen basisproducten zoals reiniger, moisturizer en zonnebrand, bevatten deze routines vaak serums, toners en gezichtsmists — producten die doorgaans niet geschikt zijn voor deze leeftijdsgroep.
Hoge Kosten: Deze routines zijn niet alleen uitgebreid, maar ook prijzig — met een gemiddelde van zo’n $168 per routine en uitschieters boven de $500. De financiële last wordt vaak gedragen door ouders, die zich niet altijd bewust zijn van de ingrediënten of de noodzaak van de producten.
Gerichte Marketing: Huidverzorgingsbedrijven richten zich actief op deze jonge doelgroep met visueel aantrekkelijke verpakkingen, cartoonlogo’s en termen als “leeftijdsgericht,” “clean” en “glow,” waardoor het onderscheid tussen nuttige en overbodige producten verder vervaagt.
Dermatologische Risico’s en Zorgen
De grootste zorg die voortkomt uit huidverzorgingstrends op sociale media bij pre-adolescenten is de directe schade aan hun zich nog ontwikkelende huidbarrière. In tegenstelling tot volwassen huid is de jongere huid gevoeliger en meer doorlaatbaar, waardoor ze extra vatbaar is voor irritaties en nadelige reacties op agressieve ingrediënten. Belangrijke dermatologische risico’s zijn onder andere:
Irritatieve Contactdermatitis: Veel producten die via sociale media worden gepromoot bevatten actieve ingrediënten (zoals hydroxyzuren, salicylzuur, glycolzuur, retinoïden, vitamine C) die volkomen overbodig zijn voor pre-adolescente huid en kunnen leiden tot ernstige irritatie, roodheid en een branderig gevoel. Het gelijktijdig gebruik van meerdere actieve stoffen of het onbewust combineren van producten met dezelfde werkzame stof vergroot dit risico aanzienlijk.
Allergische Contactdermatitis: Vroege en frequente blootstelling aan talrijke ingrediënten kan leiden tot sensibilisatie, wat chronische huidallergieën veroorzaakt die kunnen aanhouden tot in de volwassenheid. Veelvoorkomende allergenen in gepromote producten zijn onder meer geurstoffen en bepaalde hulpstoffen.
Aangetaste Huidbarrière: Overmatig gebruik van exfolianten en sterke actieve ingrediënten verstoort de natuurlijke beschermlaag van de huid, wat leidt tot uitdroging, verhoogde gevoeligheid en mogelijk verergering van bestaande aandoeningen zoals acne.
Zonlichtgevoeligheid: Verontrustend onderzoek toont aan dat slechts een kwart van de huidverzorgingsroutines voor overdag op sociale media zonnebrandcrème bevat. Bovendien kunnen sommige gepromote actieve ingrediënten de gevoeligheid voor zonlicht verhogen, wat het risico op zonneschade en op lange termijn huidkanker vergroot — juist bij een doelgroep waarvoor zonbescherming cruciaal is.
Ongeschikte Producten: De drang naar anti-aging (zoals zorgen over “kraaienpootjes” op 14-jarige leeftijd) of het streven naar een perfect gefilterde huid kan ertoe leiden dat kinderen producten gebruiken die bedoeld zijn voor rijpere huid, zonder enig voordeel — maar met mogelijk aanzienlijke schade.
De invloed van misinformatie en onrealistische verwachtingen
Naast de fysieke risico’s dragen huidverzorgingstrends op sociale media ook bij aan een complex geheel van psychosociale problemen:
Onrealistische Schoonheidsidealen: Video’s leggen vaak de nadruk op een “lichtere, stralendere huid,” waarmee impliciet geracialiseerde schoonheidsnormen worden gepromoot. De constante blootstelling aan ogenschijnlijk perfecte huidbeelden, vaak versterkt door filters, creëert een onhaalbaar schoonheidsideaal.
Ontevredenheid over het Lichaamsbeeld: De druk om te voldoen aan deze geïdealiseerde uiterlijke kenmerken kan leiden tot ontevredenheid over het eigen lichaam, een laag zelfbeeld, angstklachten en zelfs obsessief gedrag bij jonge mensen.
Misinformatie en Vertrouwen: Hoewel dermatologen op sociale media vaak worden gezien als betrouwbare informatiebronnen, is een groot deel van de content afkomstig van influencers zonder formele dermatologische opleiding. De visuele presentatie van producten beïnvloedt aankoopgedrag sterk — zo blijkt uit onderzoek in Saoedi-Arabië dat bijna de helft van de ondervraagde vrouwen producten koopt op aanraden van bloggers, soms zelfs zonder volledig overtuigd te zijn van de claims.
Consumentisme: Deze trend stimuleert overmatig consumentengedrag, waarbij kinderen dure en vaak onnodige producten eisen om na te doen wat ze online zien. Speelafspraken veranderen zo in gezamenlijke shoppingtrips voor huidverzorging.
Klinische Implicaties en Aanbevelingen
De allesomvattende invloed van sociale media op huidverzorging bij pre-adolescenten vraagt om proactieve maatregelen van zorgverleners, in het bijzonder dermatologen:
Educatie en Voorlichting: Dermatologen moeten op de hoogte zijn van populaire huidverzorgingstrends en hun mogelijke bijwerkingen. Tijdens consulten dienen zij zowel ouders als pre-adolescenten actief voor te lichten over passende, minimalistische routines (milde reiniger, hydraterende crème en dagelijks SPF 30+).
Kritisch Omgaan met Informatie: Benadruk het belang van kritisch kijken naar content op sociale media en het zoeken van informatie bij betrouwbare, professionele bronnen. Patiënten zouden aangemoedigd moeten worden om eerst een dermatoloog te raadplegen voordat zij nieuwe producten gebruiken, vooral als deze actieve ingrediënten bevatten.
Psychosociale Aspecten Signaleren: Clinici moeten alert zijn op tekenen van ontevredenheid over het lichaamsbeeld, angstklachten of obsessief gedrag rond huidverzorging. Gesprekken moeten verder gaan dan productadvies en ook ingaan op de psychologische druk die sociale media veroorzaken.
Samenwerking en Tegenwicht: Dermatologische verenigingen en zorgprofessionals zouden zelf sociale mediakanalen moeten inzetten om juiste, op bewijs gebaseerde informatie over huidverzorging te verspreiden, gericht op jongere doelgroepen. Zo kunnen zij optreden als betrouwbare “skinfluencers” om misinformatie tegen te gaan.
Regulatoire Aandacht: Er is meer toezicht en duidelijke regelgeving nodig voor cosmetische en cosmeceutische producten die op kinderen zijn gericht, met name wat betreft transparantie over ingrediënten en veiligheid.
Conclusie
Sociale media hebben onmiskenbaar een revolutie teweeggebracht in de manier waarop informatie wordt verspreid en consumentengedrag wordt gevormd. Toch vormt de ongecontroleerde invloed ervan op huidverzorging bij pre-adolescenten een groeiend volksgezondheidsprobleem. De opkomst van uitgebreide, dure en vaak schadelijke huidverzorgingsroutines — geïnspireerd door online trends — stelt de kwetsbare jonge huid bloot aan onnodige risico’s zoals irritaties, allergieën en zonneschade. Tegelijkertijd draagt dit bij aan de vorming van onrealistische schoonheidsidealen en mogelijke psychosociale problemen.
Het is van groot belang dat de medische gemeenschap, ouders en platformaanbieders samenwerken aan strategieën die gezonde huidverzorgingsgewoonten bevorderen, kritische mediavaardigheden stimuleren en een evenwichtig beeld van schoonheid uitdragen. Alleen zo kunnen we de dermatologische én psychologische gezondheid van de volgende generatie beschermen.
Bibliography
Alsatti, H., Samarkandy, S.J., Albogami, D.B., et al. (2023). The Impact of Social Media on Seeking Dermatological Care. Cureus, 15(12): e49922. DOI: 10.7759/cureus.49922
Alamer, M.A., Alrashed, H., Abuageelah, B.M., et al. (2023). Impact of Social Media on Choosing Skin Care and Cosmetic Products Among Females in Saudi Arabia. Cureus, 15(12): e49922. DOI: 10.7759/cureus.49922
Hales, M., Rigali, S., Paller, A., Liszewski, W., & Lagu, T. (2025). Pediatric Skin Care Regimens on TikTok. Pediatrics. DOI: 10.1542/peds.2024-070309
Kang, J. (n.d.). Kids These Days: Social Media’s Influence on Adolescent Behaviors. JCAD – The Journal of Clinical and Aesthetic Dermatology. Retrieved from https://jcadonline.com/1941-2789-17-5-40/
Social media platforms, met name TikTok, Instagram en Snapchat, zijn alomtegenwoordige bronnen van informatie en invloed geworden, en dringen steeds verder door in de wereld van huidverzorging en cosmetische behandelingen. Hoewel deze platforms ruimte bieden voor het verkennen van schoonheidsidealen, hebben ze een groeiende impact op pre-adolescente kinderen — een groep met een zich nog ontwikkelende huid en een kwetsbare, beïnvloedbare geest. Dit overzicht brengt recente bevindingen samen om de mechanismen van sociale media-invloed, de opkomende trends onder pre-adolescenten en de bijbehorende risico’s te verduidelijken.
De aantrekkingskracht van sociale media schuilt in de constante stroom van boeiende, visueel aantrekkelijke content. Voor pre-adolescenten uit zich dit vaak in “Get Ready With Me” (GRWM)-video’s of productreviews, waarin geavanceerde huidverzorgingsroutines worden getoond. Uit onderzoek blijkt dat deze video’s miljoenen keren worden bekeken, en dat sommige content creators zelf nog maar 7 jaar oud zijn. De voortdurende blootstelling aan zulke inhoud normaliseert complexe routines en het gebruik van talloze producten, waardoor de indruk ontstaat dat dit noodzakelijk is voor een gezonde of aantrekkelijke huid.
